Powiat średzki, gmina Malczyce, przysiółek
(nazwa niemiecka Riegel, Kreis Striegau, od 1932r. Kreis Neumarkt)
Zabytki w Zawadce
Do rejestru zabytków nie wpisano żadnego budynku w Zawadce.
W ewidencji zabytków uwzględniono m.in. zespół dworski: dwór (ruina), most nad fosą, dwie oficyny mieszkalno-gospodarcze, dwa budynki gospodarcze, dwie stodoły.
Miejscowość wzmiankowano w 1366 roku jako Rokinrigel, a w 1401 roku pod nazwą Rolkeregil. W 1366 roku właścicielem Zawadki był Friedrich von Schaff. W 1830 roku majątek należał do Gottfrieda Weishaupta. W Zawadce wzmiankowano 15 domów, pałac, folwark, 116 mieszkańców, w tym 9 katolików, młyn wodny. Na południe od rezydencji, na wzgórzu znajdowały się ruiny kwadratowej wieży. Gottfried Weishaupt pozostał właścicielem dóbr przynajmniej do 1845 roku. W opisie Zawadki z 1845 roku wymieniono 16 domów, pałac, folwark, 106 mieszkańców, w tym 2 katolików, młyn wodny, hodowlę 400 owiec i 39 sztuk bydła. W rękach rodziny Weishaupt włości pozostały do 1886 roku. W księgach adresowych z lat 1872-1886 wzmiankowano w Zawadce Ernsta Weishaupta. W 1894 roku majątek należał do wdowy Anna Weiland, z domu Gaebel. Posiadłość liczyła 152ha, w tym 136ha pól uprawnych, 10ha łąk, 1ha lasu, 5ha dróg, podwórzy gospodarczych i innych użytków. W 1909 roku właścicielem dóbr był Konrad Petschelt. W 1926 roku majątek należał do Heinricha Treuscha von Buttlar-Brandenfels z Szymanowa. W latach 30-tych XX wieku sprzedał on niewielką posiadłość w Zawadce rolnikowi Ulrichowi Kadei. W 1937 roku majątek Ulricha Kadei miał powierzchnię 151,4ha, w tym 135ha pól uprawnych, 5ha łąk, 2ha pastwisk, 1ha wód, 3,9ha lasu, 1ha parku, 0,5ha ogrodu, 3ha dróg, podwórzy gospodarczych i innych użytków.
Dwór na przedwojennych zdjęciach
Źródło: https://polska-org.pl/5035067,foto.html?idEntity=5838017 (dostęp: 3.10.2021r.)
Źródło: https://polska-org.pl/6320671,foto.html?idEntity=5838017 (dostęp: 3.10.2021r.)
W 1366 roku wzmiankowano budowę dworu przez Friedricha von Schaffa. Do rezydencji przylegał folwark i staw rybny. W XIX wieku w miejscu starszej siedziby wybudowano klasycystyczny dwór. Wzniesiony na planie prostokąta, podpiwniczony, dwukondygnacyjny, z użytkowym poddaszem, nakrytym dachem naczółkowym. Elewacje dworu artykułowane były wydatnymi gzymsami. Do jednej z bocznych elewacji dostawiono parterową dobudówkę zwieńczoną tarasem. Budynek obiegał wkoło kolejny taras. Rezydencję od folwarku rozdzielała głęboka dolina, nad którą przerzucono zachowany do dziś murowany most. Ruiny rezydencji otacza las, w jaki zmienił się dawny park. Na krawędzi lasu i pól znajduje się staw. Na północ od dworu wokół kwadratowego dziedzińca gospodarczego przetrwała część zabudowań gospodarczych i mieszkalnych dawnego majątku.
Zawadka położona jest około 15 kilometrów na południowy-zachód od Środy Śląskiej. Z miasta powiatowego można dojechać drogami lokalnymi przez Ciechów, Wrocisławice, Chełm, Szymanów. Przysiółek Zawadka znajduje się nieco ponad kilometr na zachód od Szymanowa, prowadzi do niego ulica Młyńska. Zabudowania pofolwarczne zajmują prawie połowę powierzchni dawnej wioski. Położone są w południowej części Zawadki, między ulicą Młyńską, a doliną rzeki Cicha Woda.
Dokładna lokalizacja ruin dworu:
51.13551212460104, 16.455649590645084
Damian Dąbrowski,
Październik 2021r.