Kosiska

Powiat jaworski, gmina Wądroże Wielkie

(nazwa niemiecka Koiskau, Kreis Liegnitz)

Zabytki w Kosiskach

Do rejestru zabytków w Kosiskach zostały wpisane: kościół parafialny oraz cmentarz przykościelny. Ponadto w ewidencji zabytków uwzględniono m.in. zespół dworski: dwór (nr 26), oficyna dworska (nr 27), zabudowania folwarczne w zespole, budynek mieszkalno-gospodarczy (nr 25).

Miejscowość wzmiankowano w 1369 r. jako Koske. Majątek w Kosiskach w XVIII w. należał do rodów von Vollbracht, von Lock, von Feuer, von Siegroth, von Falkenhain. W 1787 r. właścicielką dóbr była Beate Sophie wdowa von Debschütz, z domu von Köckritz. W wiosce wzmiankowano pańską siedzibę, folwark oraz ewangelicki kościół. Włości otrzymała w spadku Rozyna Elisabeth von Debschütz. Jej mężem był Otto Sigmund von Köckritz (zm. po 1802 r.), królewski nadzorca lasów. Wdowa Rozyna Elisabeth von Köckritz pozostała właścicielką majątku przynajmniej do 1830 r. W opisie Kosisk z tego roku po raz kolejny wymieniono pałac i folwark. W 1845 r. dobra należały do Pani Ernestine wdowy von Rothkirch, z domu von Köckritz. Zapewne córki Rozyny i Otto Sigmunda. W 1845 r. w miejscowości ponownie wzmiankowano pałac z folwarkiem. W rękach rodu von Rothkirch dobra pozostały przynajmniej do 1857 r. W 1894 r. właścicielem włości był porucznik Ewald Unger. W latach 1910-1937 dobra znajdowały się w rękach kapitana Williego Willenberga. Majątek liczył 310 ha, w tym 278 ha pól uprawnych, 13 ha łąk, 2 ha pastwisk, 1 ha wód, 7 ha lasu, 1 ha parku, 0,5 ha ogrodu, 7 ha dróg, podwórzy gospodarczych i innych użytków.

Pałac w Kosiskach w połowie XVIII w.

Rycina Wernera.

Źródło: https://polska-org.pl/824909,foto.html?idEntity=518224 (dostęp: 2.07.2025 r.)

Barokowy pałac został wzniesiony w I połowie XVIII w., zapewne przez ród von Vollbracht. Rezydencja znana jest z ryciny Wernera z połowy osiemnastego stulecia. Pałac wielokrotnie przebudowywany, obecnie pozbawiony cech stylowych. Mimo licznych przekształceń we wnętrzach zachował się ciekawy hol z klatką schodową. W niektórych pomieszczeniach ozdobne stiuki. Po drugiej wojnie światowej majątek upaństwowiono. Pałac zamieniono w wielorodzinny budynek mieszkalny. Zabytek do dziś pełni funkcje mieszkalne. Możliwość zobaczenia wnętrz budynku mocno ograniczona.

Pałac w I połowie XX w.

Źródło: https://polska-org.pl/5929432,foto.html?idEntity=518224 (dostęp: 2.07.2025 r.)

Kosiska położone są około 23 kilometry na północny wschód od Jawora. Z miasta powiatowego dojazd DW 363, następnie DW 345 i drogą lokalną Postolice – Kosiska. W pobliżu miejscowości znajduje się węzeł Budziszów na autostradzie A4. Pałac wraz z pozostałościami dawnego folwarku znajduje się we wschodniej części Kosisk.

Dokładna lokalizacja pałacu: 51.12027599755944, 16.41778082990968

Damian Dąbrowski,

Lipiec 2025 r.

Pałac w Kosiskach