Powiat lubiński, gmina Ścinawa
(nazwa niemiecka Lampersdorf, Kreis Steinau, od 1932 r. Kreis Wohlau)
Zabytki w Zaborowie
Do rejestru zabytków w Zaborowie zostały wpisane: kościół filialny p.w. Wniebowzięcia NMP (nr rej.: 2543/1780 z 11.07.1966 r.), cmentarz przykościelny (nr rej.: 2544/891/L z 16.02.1990 r.), cmentarz parafialny (nr rej.: 2545/892/L z 16.02.1990 r.), dwór (nr rej.: 3456/276 z 11.05.1951 r.), park podworski (nr rej.: 3457/536/L z 16.06.1979 r.). Ponadto w ewidencji zabytków uwzględniono m.in. liczne zabudowania zespołu pałacowego: ruina oficyny mieszkalnej (nr 45), oficyna mieszkalna (nr 33/37), dwa budynki mieszkalno-gospodarcze (nr 39).
Miejscowość wzmiankowano w 1314 r. jako Villa Lamperti, w 1372 r. pod nazwą Lamperszdorf. Już od średniowiecza majątek należał do znanej i zamożnej śląskiej rodziny szlacheckiej von Nostitz. W kościele znajduje się m.in. płyta nagrobna Christopha von Nostitz (zm. 1585 r.), fundatora wieży świątyni, wzniesionej w czasie przebudowy gotyckiej budowli. W 1725 r. Nostitzowie zbudowali w Zaborowie barokową rezydencję. Pałac wraz z dwoma folwarkami został wymieniony w opisie miejscowości z 1787 r. W 1792 r. zmarł ostatni z przedstawicieli miejscowej linii rodu von Nostitz. Na początku XIX w. majątek znalazł się w rękach rodziny von Prittwitz. Nowi właściciele dokonali przebudowy siedziby. W 1857 r. od Prittwitzów posiadłość nabył kapitan Gustaw Brüstlein. W latach 1901-1905 włości należały do Hermanna Pratscha, wysokiego urzędnika królewskiego i rotmistrza. Następnie w latach 1905-1922 właścicielem majątku był kapitan Gotthard Wirth. Dokonał on kolejnych przekształceń pałacu, do którego dobudował dodatkowe parterowe skrzydło, tzw. Dom Kawalerów. W 1926 r. posiadłość należała do wdowy Pani Fridy Wirth, z domu von Neumann. Majątek był duży, jego powierzchnia wynosiła 817,5 ha. Przed 1930 r. włości nabył Hubert hrabia von Saurma-Jeltsch z Żukowa w powiecie polkowickim. W 1937 r. jako właścicielkę wzmiankowano Irene hrabinę von Saurma-Jeltsch. Funkcję jej generalnego pełnomocnika pełnił leśniczy Laskowski. Dobra liczyły już tylko 312 ha, w tym 40 ha łąk i pól, 19 ha pastwisk, 5 ha wód, 230 ha lasów, 18 ha parku, ogrodu, dróg, podwórzy gospodarczych i innych użytków.
Pałac w Zaborowie na początku XX w., po przebudowie z 1906 r. Zdjęcia z pracy Roberta Webera o pałacach na Śląsku.
Źródło: https://polska-org.pl/866184,foto.html?idEntity=511749 (dostęp: 13.07.2025 r.)
Źródło: https://polska-org.pl/866182,foto.html?idEntity=511749 (dostęp: 13.07.2025 r.)
Źródło: https://polska-org.pl/918347,foto.html?idEntity=511749 (dostęp: 13.07.2025 r.)
Barokowy pałac z 1725 r., kilkukrotnie przekształcany i rozbudowywany. Korpus piętrowy, podpiwniczony, nakryty był dachem mansardowym. Parterowe nowsze skrzydło, tzw. Dom Kawalerów z 1906 r. nie istnieje. Pałac został uszkodzony w czasie działań wojennych w 1945 r. W kolejnych dekadach XX w. nie został wyremontowany. Stan zabytku należącego do Gminy Ścinawa ulegał stałemu pogorszeniu. Obecnie z budynku pozostały jedynie mury obwodowe. Zawaleniu uległ dach, stropy, większość ścian wewnętrznych. Na elewacjach pozostałości pierwotnych bogatych zdobień, świadczące o przepychu rezydencji. Zachowany portal balkonowy, ponad nim kartusz herbowy rodów von Prittwitz i von Blankensee. Pałac otacza park romantyczny, który założono w XIX w., w miejscu barokowych ogrodów z XVIII w. Park z ciekawymi okazami starodrzewu ma około 5 ha powierzchni. Na wschód od ruin rezydencji dziedziniec folwarczny, wokół niego częściowo zachowane zabudowania mieszkalne i gospodarcze dawnego majątku.
Ruiny pałacu w październiku 2021 r.
Zaborów położony jest około 20 kilometrów na wschód od Lubina. Przez Zaborów prowadzi DW292 Ścinawa-Prochowice. Ze stolicy powiatu najszybszy dojazd zapewnia DK36 do Ścinawy i dalej właśnie DW292. Zespół pałacowo-parkowy w Zaborowie znajduje się w południowej części wioski, w pobliżu kościoła oraz wspomnianej trasy Ścinawa-Prochowice. Dokładna lokalizacja ruin pałacu:
51.35333855086827, 16.419227309206413
Damian Dąbrowski,
Lipiec 2025 r.
Park w Zaborowie
