Powiat miasto Wrocław, osiedle Leśnica
(nazwa niemiecka Deutsch-Lissa, Kreis Breslau)
Zabytki we Wrocławiu Leśnicy
Do rejestru zabytków we Wrocławiu Leśnicy wpisano historyczny układ urbanistyczny, XIII – XX, nr rej.: 353/A/04 z 7.09.2004r.; kościół p.w. św. Jadwigi i św. Macieja, ul. Wolska 6, 2 poł. XVw., 1739-55r., nr rej.: L/2 z 4.08.1961r. oraz A/241/34 z 25.10.1961r.; zespół stacji kolejowej „Wrocław-Leśnica”, ul. Rubczaka 20, nr rej.: A/1011/1-7 z 2.05.2007r.: dworzec kolejowy, 2 poł. XIX w., 3 wiaty peronowe, drewniane., 1900r., z przejściem podziemnym, 1903r., budynek nastawni, 1903r.; zespół pałacowy, pl. Świętojański 1, XIV-XVIII w., XIX w., po 1945r.: pałac, nr rej.: A/5294/73 z 6.02.1962r., park, nr rej.: ZU/4 z 29.01.1958r. oraz A/5293/193 z 15.02.1962r.; willę, ul. Platanowa 4, 1907r., nr rej.: A/181/434/Wm z 25.07.1985r., ogród, ul. Platanowa 4 – 6, 1921r., nr rej.: 286/A/04/1-2 z 28.04.2004r., ogrodzenie, nr rej. j.w.; willę, ul. Rubczaka 13, 1870-80r., 1914r., nr rej.: A/979 z 23.10.2006r.; pocztę, ul. Skoczylasa 19 / Rubczaka 2, 1894-4r., 1926-27r., nr rej.: A/1407/553/Wm z 20.07.1995r.; wodociągową wieżę ciśnień, ul. Polkowicka, 1915r., nr rej.: A/1047 z 29.02.2008r.
Leśnicę wzmiankowano w 1226 roku pod nazwą Lesnyc, a w 1231 roku Lesnicza. Wioska była własnością książąt wrocławskich. Niewielki zamek został przez nich ufundowany już zapewne w XII wieku. W kolejnym stuleciu budowla została powiększona. Po wygaśnięciu w 1335 roku linii Piastów wrocławskich majątek przeszedł na własność króla czeskiego Jana Luksemburskiego. W 1339 roku sprzedał on Leśnicę wraz z zameczkiem mieszczaninowi wrocławskiemu Gysco de Reste. Przez kolejne kilka stuleci włości należały do różnych rodów wrocławskich patrycjuszy, którzy w Leśnicy urządzili sobie podmiejską rezydencję. Zamek był zniszczony w czasie wojen husyckich, a następnie walk Wrocławia z Jerzym z Podiebradów. Za każdym razem budowlę podnoszono z ruin. W 1494 roku siedzibę w Leśnicy nabył szlachecki ród von Hornig. W rękach jego przedstawicieli majątek pozostał do połowy XVII wieku. Następnie Leśnica należała do: rodu von Forno (XVIIw. – 1715r.), von Stillfried (1715r.), wrocławskiego klasztoru krzyżowców z czerwoną gwiazdą (1733-1752r.). W 1752 roku posiadłość nabył Ferdinand von Mudrach (zm.1761r.). Wraz z ręką córki Ferdinanda von Mudracha dobra przeszły na własność Joachima Carla von Maltzan z Milicza.
Zamek i kościół w Leśnicy w połowie XVIII wieku
Źródło: https://polska-org.pl/4956246,foto.html?idEntity=509133 (dostęp: 9.12.2018r.).
Maltzanowie pozostali właścicielami dóbr w Leśnicy do 1836 roku, kiedy to za 125 000 talarów sprzedali włości Carlowi von Wylich und Lottum. Jego potomkowie zarządzali majątkiem do 1944 roku. Drugą wojnę światową zamek przetrwał bez szwanku. Po 1945 roku budowla była dewastowana, a w 1953 roku spłonęła. Początkowo planowano rozebrać ruiny. Ostatecznie w 1958 roku zostały zabezpieczone. W latach 1959-1963 przeprowadzono odbudowę według projektu architektów Ludwika Grzywacza i Stefana Müllera. Kolejne prace budowlane na zamku prowadzono w latach 70. i 90. XX wieku.
Pałac na przełomie XVIII i XIX wieku
Źródło: https://polska-org.pl/862526,foto.html?idEntity=509133 (dostęp: 9.12.2018r.)
Rezydencja w Leśnicy stoi w miejscu pierwotnego gotyckiego, wielokrotnie niszczonego, odbudowanego i przekształcanego. Obecnie budynek posiada głównie cechy barokowe. Ze względu na wygląd dziś raczej powinno się mówić o pałacu niż o zamku. I tak właśnie budynek wpisano do rejestru zabytków. Wnętrza w wyniku pożaru i remontu z drugiej połowy ubiegłego stulecia nie zachowały zabytkowego wyposażenia. Na północ od zamku rozciąga się piękny rozległy park, założony w XIX wieku według projektu Piotra Lenné, twórcy ogrodów przy rezydencjach m.in. Sans Souci w Poczdamie, czy w Kamieńcu Ząbkowickim.
Rezydencja na początku dwudziestego stulecia
Źródło: https://polska-org.pl/5576807,foto.html?idEntity=509133 (dostęp: 9.12.2018r.)
Źródło: https://polska-org.pl/638894,foto.html?idEntity=509133 (dostęp: 9.12.2018r.)
Dziś w dawnej rezydencji mieści się Centrum Kultury Zamek. Posiada ono salę kinową, odbywają się w nim spotkania autorskie, wystawy. W budynku i jego otoczeniu organizowane są różne imprezy kulturalne, koncerty, jarmarki. Więcej szczegółów na stronie
Leśnica to osiedle w zachodniej części Wrocławia, położone około 13 kilometrów od centrum miasta. Przez osiedle przebiega DK94 łącząca Wrocław m.in. z Legnicą. Trasa ta zapewnia dobry dojazd do Leśnicy. Zamek położony jest w centrum osiedla, na północ od DK94.
Damian Dąbrowski
Grudzień 2018r.