Powiat kędzierzyńsko-kozielski, gmina Pawłowiczki
(nazwa niemiecka: Matzkirch, Kreis Cosel)
Pierwsza wzmianka o miejscowości pochodzi z 1223r. W tym czasie w Maciowakrzu istniał już kościół parafialny. Wioska początkowo była własnością książęcą, w 1292r. książę Kazimierz II bytomski przekazał ją opactwu cystersów z Rud. W posiadaniu zakonu majątek w Maciowakrzu pozostał do kasacji dóbr kościelnych w Prusach w 1810r. Następnie posiadłość należała do księcia von Hessen-Kassel. Kolejnymi właścicielami majątku byli: książę Wiktor Amadeusz von Hessen-Rothenburg (od 1816r.), Pan Hönig, Karl Machat (od 1856r.), Pani Maria Machat (1873r.), Pan Blacha. Od 1882r. dobra liczące 229ha należały do Friedricha Latzela z Rakowa. Friedrich Latzel jako właściciel majątku wymieniony był w księgach adresowych w latach 1886-1912. Po nim posiadłość o powierzchni 237,5ha odziedziczyła Pani Melanie Schaube z domu Latzel, wzmiankowana w 1921r. W 1930r. dobra rycerskie w Maciowakrzu zostały rozparcelowane. Właścicielem tzw. resztówki liczącej 38ha był Anton Hennecke, wspomniany także w książce adresowej z 1937r.
Dwór
Klasycystyczny dwór w Maciowakrzu został wzniesiony około połowy XIX w., prawdopodobnie przez rodzinę Machat. Budynek murowany z cegły, potynkowany, wzniesiony na planie prostokąta, podpiwniczony, parterowy, z zagospodarowanym poddaszem, nakryty dachem naczółkowym, z nowszymi lukarnami. Fasada siedmioosiowa, z centralnym trzyosiowym, piętrowym ryzalitem, mieszczącym główne wejście. Elewacje pozbawione ozdobnych detali zachowały jedynie wydatny gzyms wieńczący. Na osi budynku sień z klatką schodową, wnętrza przebudowane, widać w nich ślady przerwanego remontu. Budynek prawdopodobnie jest własnością prywatną. Teren wokół nie zabezpieczony, brak jakichkolwiek tablic informujących o stanie własnościowym. Jeżeli w najbliższym czasie nie zostaną podjęte prace zabezpieczające, już wkrótce dojdzie do zawalenia dachu, co z pewnością będzie oznaczało koniec tego dworu.
Zabytki w Maciowakrzu
Do rejestru zabytków w Maciowakrzu wpisano: kościół parafialny p.w. św. Floriana (30.11.1955r., nr rej.: 185/55) i plebanię (20.09.1966r., nr rej.: 1615/66). Dwór nie został objęty ochroną konserwatorską.
Informacje praktyczne i dojazd
Dojazd komunikacją publiczną do Maciowakrza zapewniają autobusy PKS z Raciborza i Kędzierzyna-Koźla. Do obydwu wspomnianych miast można dotrzeć pociągiem, np. z Katowic, Rybnika, lub Gliwic. Podróżującym samochodem proponuję jechać z Gliwic autostradą A4 w kierunku Wrocławia do węzła Pławniowice, następnie DK40 do Kędzierzyna-Koźla i DK38 w stronę Głubczyc. Za Ucieszkowem z tej ostatniej trasy należy skręcić w lewo w lokalną drogę prowadzącą do Maciowakrza przez Dobrosławice. Odległość: w jedną stronę około 80 km. Dwór znajduje się obok kościoła, przy którym można zaparkować samochód.
Damian Dąbrowski,
Sierpień 2011 r.