Luboradz

Powiat jaworski, gmina Mściwojów

(nazwa niemiecka: Lobris, Kreis Jauer)

Rys historyczny i stan obecny:

Pierwsza wzmianka o miejscowości pochodzi z 1203 roku. W dokumentach z lat 1396-1412 jako właściciel Luboradza pojawia się Nicolaus von Sachenkrirch. Następnie do początku XVI w. majątek należał do rodziny von Schweinichen. Kolejnymi właścicielami miejscowości była rodzina von Bock: Jorg Bock (zm. 1512), Dipprant Bock (zm. 1553), Hans von Bock (zm. 1581). Około 1581 r. Hans von Bock ufundował w Luboradzu kościół p.w. Zaślubin NMP. W 1588 r. dobra przeszły w ręce Hansa von Zedlitza, a w 1600 r. powróciły do rodziny von Bock. Kolejnym właścicielem majątku był hrabia Ludwig Hans von Starhemberg, który w 1654 r. sprzedał go baronowi Otto von Nostitz. Po śmierci Ottona von Nostitza w 1666 r. posiadłość odziedziczył jego syn Christoph Wenzel (1648-1712), pełniący funkcję starosty legnickiego, głogowskiego i świdnicko-jaworskiego. W rękach rodziny von Nostitz dobra pozostały do drugiej połowy XIX w. W 1884 r. właścicielem majątku Luboradz liczącego 195 ha był hrabia Josef von Nostitz-Rieneck (zm. 1890 r.). Posiadłość po nim odziedziczyła Ernestine von Nostitz-Rokitnitz (zm. po 1921 r.), od 1878 r. żona Engelharda Dietricha hrabiego von Wolkenstein barona von Trostburg und Neuhaus. W 1930 r. właścicielem dóbr pańskich (Herrschaft Lobris) Luboradz o pow. 749,5 ha był hrabia Rzeszy (Reichsgraf) Ernst von Wolkenstein-Trostburg. W skład dóbr wchodziły majątki: Lobris, Merzdorf, Prosen. Pozostał on właścicielem posiadłości do końca drugiej wojny światowej. Po 1945 r. majątki rodziny von Wolkenstein-Trostburg zostały upaństwowione. Obecnie pałac w Luboradzu jest własnością prywatną, budynek można zobaczyć tylko z zewnątrz. Do pałacu przylegają zabudowania dawnego folwarku, w pobliżu znajduje się również kościół filialny p.w. Zaślubin NMP.

Pałac

W XVI w. rodzina von Bock wybudowała w Luboradzu renesansowy dwór obronny. W latach 1681-1686 rezydencja została przebudowana w stylu barokowym według projektu D.A. Rossiego dla Christopha Wenzla von Nostitza. Barokowy pałac przeszedł kolejne przekształcenia w XVIII i XIX w. W latach 1961-1963 budynek był remontowany. Pałac składa się z czterech prostokątnych skrzydeł rozłożonych wokół nieregularnego wewnętrznego dziedzińca. Skrzydła dwu- i trzykondygnacyjne, podpiwniczone, nakryte dachami czterospadowymi. Do pałacu przylega kaplica zbudowana w latach 1681-1682. Elewacje rezydencji zachowały fragmenty dekoracji sgraffitowej, fasciowe obramowania otworów okiennych oraz kilka barokowych portali.

Zabytki w Luboradzu

Do rejestru zabytków w Luboradzu wpisano: kościół filialny p.w. Zaślubin NMP (27.07.1961 r., nr rej.: 905); cmentarz parafialny (16.02.1990 r., nr rej.: 840/L); pałac (24.08.1959 r., nr rej.: 585).

Informacje praktyczne i dojazd

Dojazd komunikacją publiczną do Luboradza zapewniają między innymi autobusy PKS z Jaworu, Budziszowa Małego i Wądroża Wielkiego. Najlepiej jechać przez Jawor, z Górnego Śląska do miasta można dotrzeć autobusem z przesiadką we Wrocławiu lub Legnicy. Podróżującym samochodem proponuję jechać z Gliwic autostradą A4 w kierunku Legnicy do węzła Budziszów Wielki, następnie DK 363 w kierunku Jaworu. Trasa ta prowadzi przez Luboradz, pałac znajduje się na końcu miejscowości na lewo od drogi. Odległość: w jedną stronę około 220 km. Na miejscu samochód można zaparkować przy zabudowaniach dawnego folwarku.

Damian Dąbrowski,

Maj 2011 r., aktualizacja fotografii, styczeń 2012r.