Powiat oleski, gmina Gorzów Śląski
(nazwa niemiecka: Krysanowitz, Kreis Rosenberg, do 2005r. nazwa polska Krzyżańcowice)
Rys historyczny i stan obecny:
Na temat historii miejscowości zachowało się niewiele informacji. Majątek rycerski w Krzyżanowicach od 1861 r. należał do rodziny Gallineck. W 1886 r. właścicielem dóbr o powierzchni 464 ha był Józef Gallineck z Wrocławia. Majątek posiadali jego krewni w kolejnych latach. W 1921 r. i 1930 r. jako właściciele dóbr Krzyżanowice wymienieni zostali dziedzice dr Ernsta Gallincka. Przed 1937 r. posiadłość została wykupiona przez państwo i rozparcelowana. Po drugiej wojnie światowej dwór w Krzyżanowicach przekształcono w wielorodzinny budynek mieszkalny. Pełni on tę funkcję do dnia dzisiejszego, dlatego można go zobaczyć tylko z zewnątrz.
Dwór
Na temat rezydencji w Krzyżanowicach nie posiadamy praktycznie żadnych informacji. Budynek być może wzniosła rodzina Gallineck w drugiej połowie XIX w. Po drugiej wojnie światowej rezydencja została pozbawiona większości ozdobnych detali, przebudowy zmieniły również kształt jej bryły co jest szczególnie widoczne w elewacji tylnej i bocznych. Budynek murowany z cegły, potynkowany, wzniesiony na planie prostokąta, dwukondygnacyjny, z zagospodarowanym poddaszem, nakryty dachem dwuspadowym wykonanym z dachówki. Fasada pięcioosiowa, z asymetrycznie umieszczonym głównym wejściem, poprzedzonym niewielkim tarasem. Do elewacji bocznych dostawione parterowe przybudówki. W elewacji tylnej nowszy ryzalit. Fasada zachowała ślady podziałów pilastrowych, prostokątne obramowania okienne, proste gzymsy nadokienne wsparte na konsolkach i wieńczący gzyms kostkowy.
Zabytki w Krzyżanowicach
Do rejestru zabytków sztuki nie został wpisany żaden obiekt w tej miejscowości.
Informacje praktyczne i dojazd:
Dojazd komunikacją publiczną do Krzyżanowic zapewniają autobusy PKS z Kluczborka, Opola i Uszyc. Ze względu na ilość połączeń polecam dojazd przez Kluczbork. Do miasta można dotrzeć pociągiem, między innymi z Tarnowskich Gór i Katowic. Podróżującym samochodem proponuję jechać z Gliwic DK 901 do Olesna, a następnie DK 487 do Gorzowa Śląskiego. Z Gorzowa najlepiej wyjechać DK 42 w stronę Praszki. Z tej ostatniej trasy należy skręcić w lokalną drogę prowadzącą do Krzyżanowic. Dwór znajduje się po jej prawej stronie, blisko głównej ulicy, z której jednak nie jest widoczny. Odległość: w jedną stronę około 100 km. Samochód można zaparkować blisko dworu.
Damian Dąbrowski,
Kwiecień 2011
