Powiat wołowski, gmina Wińsko
(nazwa niemiecka Klein Baulwie, w latach 1937-1945 Röhrsborn, Kreis Wohlau)
Zabytki w Białawach Małych
Do rejestru zabytków w Białawach Małych wpisano zespół pałacowy:
- pałac, z lat 1870-80, 1910-20, nr rej.: A/2594/485/W z 22.12.1980r.
- park, 2 poł. XIX w., 1905r., nr rej.: A/2599/484/W z 22.12.1980r.
- altana, 2 poł. XIX w., nr rej.: j.w.
Ponadto w ewidencji zabytków znalazły się m.in. gospodarcze zabudowania pofolwarczne (dwie obory i stajnia), domy robotników folwarcznych (nr 6 i 7); zespół zabudowań dworca kolejowego.
Posiadłość należała m.in. do rodziny von Roth, Bönisch, Sommé, Thau, Wuttge, Röhricht.
Po zakończeniu drugiej wojny światowej włości przejęło państwo polskie. Majątek należał do Gospodarstwa Rolnego Brzózka. W pałacu mieściły się biura oraz mieszkania pracowników przedsiębiorstwa. Po likwidacji gospodarstwa majątek znalazł się w gestii Agencji Nieruchomości Rolnych. W 2009 roku pałac był już opuszczony. Sytuacja nie uległa zmianie w kolejnych latach. ANR próbuje sprzedać zabytek.
Rezydencję w Białawach Małych wzmiankowano już w 1845 roku. Według służb konserwatorskich obecnie istniejący pałac został wzniesiony w latach 1870-1880, a następnie przebudowany pomiędzy 1910 a 1920 rokiem.
Białawy Małe położone są około 20 kilometrów na północ od Wołowa. Zespół folwarczny wraz z pałacem i parkiem znajduje się na zachodnim krańcu miejscowości przy skrzyżowaniu dróg prowadzących do miejscowości Węglewo i Białawy.
Damian Dąbrowski,
Listopad 2017r.